De circelmaaier

Achter in de oude boerenschuur stond hij, keurig afgedekt met een groot bruinzeil. "Je mag er alleen zo naar kijken, meer niet," zei de knorrige oude boer. "Als je het durft te wagen onder het zeil te loeren, gebeuren er misschien verschikkelijke dingen met je," zei hij nog knorriger. Ik vertelde hem dat ik beslist niet van plan was zijn wijze raad in de wind te slaan, stel je voor, ik had geen zin in enge dingen. Binnen in de knusse huiskamer, bij het genot van een kom koffie, met uiteraard de echte boerencake, vertelde de oude, nu niet meer zo knorrige boer, zijn verhaal aan mij. Het was zo'n 20 jaar geleden dat hij op een boerenlanddag een vertegenwoordiger in graanoogst machines tegen kwam. Het was een vrij normaal verschijnsel, want heelveel boeren uit de omtrek kochten op de jaarmarkt hun spullen en machines. Maar deze vertegenwoordiger had slechts één machine te koop, een heel bijzonder aparaat, volgens hem. Het was een maaidorsmachine, een z.g.n combi'ne, die zelfstandig en alleen kon werken, dus helemaal zonder machinist. Als iedereen lag te slapen ging het werk gewoon door, want dat was eigelijk het meest ongeloofwaardige, de combi'ne werkte alleen als het donker was. De boer die hier wel oren naar had, kocht de machine, maar hij mocht hem niet betalen met gewoon geld. Alleen het eerste graan wat de machine in de nacht zou maaien was alles wat de handelaar wilde hebben voor de combi'ne. Zo gezegd zo gedaan. De combi'ne maaide bij volle maan een flink stuk graanakker netjes af, zonder bestuurder op de bok draaide hij zijn rondjes. Al het gedorste graan stapelde de boer netjes in jute zakken op in de schuur.
De volgende dag kwam de handelaar om de zakken op te halen met een vrachtwagen. Voordat hij ze op de vrachtwagen zette, maakte hij een voor een de zakken met graan open, een goudengloed staalde uit de zakken. De boer wist niet wat hij zag, goudgraan van zijn akker, hoe kon dat? "Dat wil ik ook," zei hij hebberig. Maar de handelaar vertelde hem dat de machine het gouden graan alleen maar één keer kon maken, alle andere maai en oogstwerken gaven geen goudgraan meer, dat was nu een maal de eigenwijsheid van deze combi'ne. In de dagen die volgde probeerde de boer van alles om er achter te komen hoe de combi'ne van gewoon graan goudgraan kon maken. Hij sleutelde en schroefde de hele machine tot het laatste schoefje uit elkaar, maar nergens kon hij het geheim ontdekken. Toen hij de machine uit eindelijk weer helemaal in elkaar had gezet, sleepte hij hem met een tractor naar het land dat vol met gerijpt koren stond te wachten om geoogst te worden. Midden in de nacht, toen de boer op een oor lag te slapen, is de machine helemaal op hol geslagen en heeft hij overal in het veld graancircels gemaaid. "En de graankorels in de zakken?"vroeg ik, "ze waren zo zwart als steenkool," prevelde de boer."U mag hem van mij kopen", zei hij schouder ophalend, want wat moest hij met zo'n kwaadaardige eigengereide machine. "Ik hoef er echt geen geld voor te hebben hoor, alleen maar het eerste gedorste graan, dat is mij meer dan genoeg."